Xa está dispoñíbel na Rede a táboa periódica dos elementos en galego
xoves, 14 de marzo do 2019
Xa
está
dispoñíbel para a súa descarga, en formato PDF, a primeira táboa
periódica dos elementos químicos en galego. Así nolo comunicou
este 14 de marzo o Consello da Cultura Galega, no transcurso dunha
xornada de seu (O
ano internacional do sistema periódico: reflexións dende Galicia)
na que se conmemoraba o 150 aniversario da publicación da primeira
entrega de táboa, de mans de Dimitri Mendeleev. Agora, a relación
dos elementos na nosa lingua será enviada aos centros educativos,
aínda que o seu alcance divulgativo e de uso diario será limitado,
posto que o decreto lingüístico vixente afasta a nosa lingua das
materias científicas.
O
traballo foi posíbel grazas á colaboración entre o Consello da
Cultura Galega, a Real Academia Galega, a Real Academia Galega de
Ciencias, a Secretaría Xeral de Política Lingüística e o grupo de
investigación CienciaNOSA. Da táboa periódica editáronse 13.000
exemplares que se difundirán entre a comunidade científica e
educativa. Como dixemos, a presentación tivo lugar no marco da
xornada O ano internacional do sistema periódico: reflexións
desde Galicia, na que se avaliou a repercusión histórica da
ordenación dos elementos químicos así como as consecuencias que
tivo para o estudo científico na nosa terra.
A cita cos medios foi inaugurada por Rosario Álvarez, presidenta do
Consello da Cultura Galega, quen sinalou que o documento dado a
coñecer é un recurso “de referencia” para o coñecemento da
química. Álvarez estivo acompañada do presidente da Real Academia
Galega, Víctor Freixanes, e do secretario xeral de Política
Lingüística, Valentín García Gómez. O primeiro salientou “a
irmandade entre a ciencia e a lingua galega” e cualificou esta
tradución como “un xesto importante que nos obriga a reflexionar
sobre a necesidade de superar esa diferenciación entre unha lingua
para unhas materias ou outras”. Pola súa banda, Valentín García,
destacou a relevancia do traballo despregado e de “que circulen por
todos os centros dos país” os milleiros de exemplares editados, un
total de 13.000 en diferentes formatos (1.000 pósters, 2.000 A4 e
10.000 A5).
No
acto tamén estaban presentes os tres autores da tradución: Ana
González Noya, Manuel Bermejo e Marcelino Maneiro, que fixeron
fincapé no seu obxectivo común de “respectar o que fixeron outras
linguas derivadas do latín, como o francés ou o portugués, que
acoden á orixe dos nomes dos elementos, que poden ser nomes propios
relativos a persoas, lugares ou centros de investigación que dan
nome ao elemento químico; criterios totalmente validados e
recoñecidos pola comunidade científica”.
A
presentación pública da tradución ao galego da táboa periódica
viña acompañada doutra achega ao noso ámbito científico, a da
publicación Guía dos elementos químicos, que elaboraron Ana
González Noya, Manolo Bermejo e Marcelino Maneiro. Ana González
explicou que é un libro “que acumula o traballo de moitos anos
feito con rigor pero tamén coa pretensión de divulgación
científica”. Esta obra presenta todos os elementos químicos
coñecidos na actualidade e nela descríbese a historia do seu
descubrimento, así como as súas características, comportamento,
utilidade e perigosidade. Segundo fixeron saber, “destínase ao
público non familiarizado coa química xa que ofrece unha visión
lúdica do sistema periódico, ao tempo que reivindica a importancia
social e industrial de cada un dos elementos”.