Valentín García alenta ás novas xeracións a empregar o galego no eido dixital

A nosa terra ten a sorte de poder celebrar o coñecemento e a comunicación universal o mesmo día en que conmemora a súa cultura, o idioma e a identidade de seu. E viceversa: temos a fortuna de festexar o Día das Letras Galegas na mesma xornada en que conmemoramos o Día de Internet (tamén o 17 de maio). Estas son cuestións importantes que guindan unha serie de claves que se cadra nós sós, dende Código Cero, non damos interpretado na súa totalidade. Para axudarnos contamos neste número co secretario de Política Lingüística, Valentín García. Velaquí o que nos conta.
-Un ano máis, aproxímase a celebración do mes das Letras Galegas e as entidades máis directamente implicadas, sexan da índole que sexan, comezan a pechar fileiras arredor dunha arela común: que o de noso, o que nos identifica, estea vivo e perdure. Que ten programado o departamento que vostede dirixe para conmemorar a nosa cultura e, tamén, para conmemorar a outra gran celebración que se festexa o vindeiro 17 de maio, o Día da Internet?
-A recente celebración en Pontevedra da xornada Día das Redes Galegas, en que colaboramos coa Universidade de Vigo, forma parte das celebracións das Letras, para as que temos múltiples iniciativas, demasiadas para que se poidan facer todas o propio 17 de maio. Incluso o Mes das Letras nos queda un pouco pequeno, así que xa hai tempo que a programación da Xunta para as Letras Galegas abrangue todo o ano.
Xa en abril inaugurouse a exposición Paisaxes e personaxes, que percorrerá once concellos galegos ata decembro. É unha mostra moi bonita, comisariada por David Pintor e completada polos ilustradores Nuria Díaz, Lucía Cobo, Xan López Domínguez, Jacobo F. Serrano, Jacobo Muñiz, Mari Fe Quesada, Bea Lema e Dani Padrón, que dan a súa visión de diferentes obras de literatura infantil e xuvenil de María Victoria Moreno. Tamén se distribuíron en centros educativos, concellos da Rede de Dinamización Lingüística ou Centros de Estudos Galegos de universidades de Europa e América as exposicións gañadoras do concurso escolar que convocamos todos os anos para difundir a vida e a obra dos homenaxeados. Ambas as exposición están a disposición do profesorado, do alumnado e da cidadanía interesada en xeral no Portal da Lingua Galega, xunto con moitos outros materiais, a maioría deles dixitais, interactivos e creados polos equipos de dinamización da lingua galega, que coordina a Secretaría Xeral de Política Lingüística.
-Cre vostede que unha lingua coma a nosa ten futuro sen contar coas ferramentas da sociedade dixital? Cónstanos que algúns especialistas en materia de comunicación esgrimen o argumento de que se o galego foi quen de chegar aos nosos días, non será preciso que entre en xogo ningún factor relacionado coas tecnoloxías da información para proseguir no mesmo camiño....
-Iso é o que en sociolingüística se chama “conxectura de eternidade”, a idea de que todo seguirá igual e os grupos sociais que tradicionalmente falaron o galego seguirán facéndoo polos séculos dos séculos de maneira natural, igual que seguen medrando as árbores e cantando os paxaros. É unha idea inxenua que a realidade desminte, sobre todo nunha sociedade dixital coma a nosa en que os cambios son acelerados e, dun día para outro, podes atopar mudanzas en aspectos da cultura e das relacións sociais que antes cambiaban moi lentamente. Se todo se transforma arredor e a lingua queda á marxe desa transformación... pode seguir sendo útil, sendo usable?
Dixen que era unha visión inxenua e a verdade é que coido que, ata certo punto, tamén é cómoda: se penso que a lingua se vai manter por si mesma, xa non teño que facer nada para garantir a súa continuidade. En realidade, todos os galegos temos unha responsabilidade no presente e no futuro do idioma propio de Galicia. Se o falamos e se o usamos en ámbitos e canles diversas, tamén nos propios da sociedade dixital, estaremos contribuíndo á súa vitalidade. Se xeramos ferramentas que permitan que outros usuarios lean, escriban ou falen o galego, o mesmo. Se facemos o contrario, estaremos pechándolle as portas do futuro ao galego.
-Pola contra, os expertos reunidos os días pasados no Día das Redes Galegas, celebrado no Campus de Pontevedra, entre os que vostede se atopaba, semellaron coincidir en que da confluencia entre o galego e as novas ferramentas só poden saír boas oportunidades para todos os elementos implicados: galego, novas ferramentas e comunidade de usuarias e usuarios. Sitúase vostede nesta liña? Cre vostede que o galego, para ser unha lingua normal, ten que estar nas redes sociais?
-Absolutamente. Entre outras cousas, porque as redes sociais son actualmente o espazo máis importante de relación que ten a mocidade e a mocidade é imprescindible para que a nosa lingua se fale tamén o día de mañá. Soa tópico, pero nela está o futuro. No Plan de dinamización da lingua galega que se está elaborando temos isto moi presente.

O secretario de Política Lingüística na celebración en Pontevedra do Día das Redes Galegas

-Recentemente Política Lingüística colaborou coa asociación Puntogal para, por unha banda, celebrar o Día do Libro e, pola outra, estimular a creación de máis dominios galegos. Visto até o de agora e co gallo desta nova colaboración, que balance faría vostede do acadado até o presente pola asociación e o Goberno galego en materia de dinamización do .gal? Que dimensión considera que adquire para nós e para o futuro da nosa cultura o feito de contarmos cun dominio propio?
-Puntogal creouse en decembro de 2014, en decembro de 2017 había máis de 4.300 dominios activos e o pasado mes de abril xa se superaban os 4.800. O crecemento dos dominios .gal foi ata agora algo lento, pero constante, así que estamos satisfeitos do camiño andado ata aquí e claramente comprometidos, como ata agora, co seu futuro.
O dominio .gal é fundamental para darlle unha maior visibilidade á sociedade galega, á súa cultura e á súa lingua. Lembre que xa o Plan xeral de normalización da lingua galega sinalaba como un dos problemas do galego a súa ocultación, que podemos explicar así: hai máis galego e máis galegofalantes dos que a primeira vista se ven, porque moita xente que usa esta lingua no seu ámbito privado non o fai de primeiras no público, ante descoñecidos. O dominio .gal axúdanos a mostrar o galego como o que é, unha lingua con vitalidade e con futuro, da que os galegos nos sentimos orgullosos e que serve para desenvolverse en todos os ámbitos da vida, incluído o dixital, que tanta presenza ten na nosa vida diaria actualmente.
-A mediados de abril presentouse o documento marco do que vai ser o primeiro Plan de Dinamización da Lingua Galega na Mocidade. Fálenos brevemente deste plan e dos seus obxectivos? Hai sitio para as redes e as comunidades dixitais neste novo roteiro en preparación? Para cando estará operativo?
-A idea é aprobar este plan contra finais de ano no Parlamento de Galicia e, a partir de aí, empezar a aplicalo. O Plan de dinamización da lingua galega na mocidade desenvolverá e actualizará as directrices do Plan xeral de normalización da lingua galega para este sector social. En consonancia con el, os obxectivos estratéxicos que persegue, e que se concretan en diferentes obxectivos operativos, son potenciar o uso do galego como lingua de relación na mocidade galega; garantir que en galego haxa unha oferta ampla, diversificada, competitiva e atraente de produtos de cultura e de lecer e mais fomentar todo tipo de creatividade, experimentación e innovación de base en galego.
Por suposto, as redes e as comunidades dixitais van ter un espazo importante no texto final. De feito, no Documento marco xa se establecen as áreas en que se vai estruturar o plan e unha delas é Comunicación dixital e redes sociais. Nela incluiranse medidas como potenciar as redes sociais como canle prioritaria de divulgación das campañas da Administración destinadas á mocidade ou apoiar, recoñecer, premiar e difundir os proxectos dixitais que publican integramente en galego.
Aproveito para animar a todas aquelas persoas vencelladas dalgún xeito ao ámbito da mocidade a presentar as súas achegas, tanto neste ámbito da comunicación dixital e das redes sociais coma noutros, a través dos formularios que teñen no Portal da Lingua Galega: www.lingua.gal/plan-dinamizacion-lingua-galega-mocidade.