Os expertos mostran no Campus de Ferrol os diferentes futuros de Internet
venres, 15 de marzo do 2019
- Un intre das xornadas nunha imaxe de Ángel Manso para La Voz
O
futuro da Internet ten un punto de predicíbel contra unha listaxe
infinita de incógnitas e incertezas. Albiscar os cambios e
transformacións que nos agardan e afondar na vertente científica da
era dixital son dous dos grandes obxectivos da 24 edición das
Xornadas
de Filosofía da Ciencia da Universidade da Coruña, que se
celebran esta semana (até hoxe) no Campus de Ferrol, onde ducias de
expertos nestas materias xuntan forzas para explicar os fenómenos
comunicativos e informativos que estamos a vivir e tentar descubrir a
onde nos levan exactamente.
O
encontro ten un programa de actividades moi salientábel, que incluíu
o primeiro día a presenza do director do Institute for Data
Exploration and Applications e Tetherless World Professor of
Computer, WEB and Cognitive Sciences no Rensselaer Polytechnic
Institut de Nueva York, James Hendler, que foi o responsábel da
conferencia inaugural, baixo o epígrafe O futuro da web.
James
Hendler, que ten traballos conxuntos con Tim Berners-Lee, o creador da
Web, analizou na súa intervención o cambio social protagonizado
pola World Wide Web, que, segundo fixo saber, está a ir moito máis
lonxe dos seus alicerces iniciais para afectar profundamente ao
múltiples aspectos do mundo actual que coñecementos. Respecto da
sociedade do futuro, Hendler reservoulle á sociedade dixital un
papel moi activo e sinalou que a Web pode influír nos modelos de
negocio, a consecución dos dereitos humanos e, mesmo, na procura da
felicidade.
Hendler
explicou que “até agora, a Web proporciona unha infraestrutura que
nos axuda a aprender, a traballar, a comunicarnos cos nosos seres
queridos e a proporcionar entretemento, pero a Internet tamén crea
unha contorna afectada pola fenda dixital entre os que teñen acceso
a ela e os que non o teñen”. Esta fenda, unida aos problemas
crecentes de seguridade que todas e todos percibimos (e sufrimos)
dende hai tempo, ponnos diante dos nosos ollos un importante desafío:
como atopar un equilibrio viábel entre a posesión de datos e a
protección da privacidade, entre a liberdade de información e
cuestións de propiedade intelectual, e entre a vixilancia abafadora
e o libre fluxo de coñecemento.
Respecto
do futuro, Hendler recoñeceu que “é difícil predicilo” por
dúas razóns: a crecente complexidade da Web e o aumento da escala
das súas tarefas. Isto, sinalou, achéganos á súa vez dous
posíbeis futuros moi diferentes: o primeiro é un día de mañá
distópico, no que se confirman as tendencias negativas da Web e
estas toman o liderado; e o segundo é un futuro positivo, cunha
Internet máis aberta, onde prevalezan os criterios do merco libre,
os sistemas democráticos e a transparencia da información. O
experto recoñeceu que, na súa opinión, o probábel é que academos
un lugar intermedio entre os dous escenarios sinalados e que este
lugar compartido acubille trazos de ambos.
Máis
relatorios
As
XXIV Xornadas de Filosofía e Metodoloxía actual da Ciencia, que
este ano desenvólvense baixo o epígrafe Xornadas sobre Internet
e Ciencia. Análise desde a complexidade estrutural e dinámica,
deron comezo coa presenza do reitor da Universidade da Coruña, Julio
Abalde, a decana da Facultade de Humanidades e Documentación,
Manuela Santos Pita, e o coordinador das xornadas, Wenceslao J.
González, catedrático de Lóxica e Filosofía da Ciencia.
Tras
o relatorio O futuro da Web do profesor James Hendler interveu
Yan Luo, da University of Massachusetts Lowell, que tratou do deseño
dunha Internet de máquinas e humano para o futuro, amais de abordar
a cuestión da rápida evolución de Internet, tanto en arquitectura
como en aplicacións. Asemade, afondou no xurdir da Internet das
Cousas, no desenvolvemento da programación en rede (network
programmability) e no aluvión de máquinas intelixentes que
levaron a cambios rápidos e recentes de Internet. O seu obxectivo
nas xornadas de Ferrol foi fornecer dunha visión de conxunto destes
fenómenos e analizar os factores subxacentes que os propician.
Xa
na tarde Ole Hanseth, catedrático da Universidade de Oslo, abordou a
complexidade dinámica na construción de Internet. No seu relatorio
propuxo unha teoría do deseño que afonda na complexidade dinámica
no deseño de Infraestruturas da Información (II), definida como “un
sistema sociotécnico de capacidades de Tecnoloxías da Información
(TI) compartido, aberto, heteroxéneo e en desenvolvemento”. Os
exemplos de II inclúen Internet ou as redes EDI (Electronic Data
Interchange) da industria. As II componse de forma recursiva
doutras infraestruturas, plataformas, aplicacións e capacidades de
TI e están controladas por formas emerxentes, distribuídas e
episódicas.
Expuxo
Hanseth como as dinámicas evolutivas das II “son non lineais”,
dependen da traxectoria e “están influídas polos efectos de Rede
e a aprendizaxe ilimitada de usuarios e deseñadores”. A súa
proposta acometeu as tensións entre dous problemas de deseño
relacionadas co deseño das Infraestruturas da Información: por unha
banda o problema de arranque das II (pois necesita cubrir de maneira
directa as necesidades dos primeiros usuarios, para que se poida
iniciar), e, pola outra, o problema da capacidade de adaptación (os
deseños locais deben recoñecer a escala ilimitada das II e a
incerteza funcional). O autor baseouse na historia de Internet para
ilustrar estes principios e reflectiu diversos detalles da
experiencia dos países nórdicos a este respecto.
Para
finalizar a tarde do primeiro día destas xornadas do Campus de
Ferrol, a mesa redonda xuntou os profesores James Hendler, Yan Luo,
Ole Hanseth, Thanassis Tiropanis e Ruth Towse, debatendo arredor das
“tendencias e novas posibilidades na relación entre ciencia e
Internet” e “o papel da complexidade”. Máis polo miúdo
intercambiaron coñecemento sobre a contribución da ciencia a esas
perspectivas de futuro e como a ciencia pode axudar a afrontar a
complexidade estrutural e dinámica de Internet.