Castelao, reconstruído polo CCG, regresa a Rianxo
mércores, 12 de xuño do 2019
Castelao
volve a Rianxo, ao lugar de onde en certa maneira nunca marchou.
Ademais, trátase dun regreso tocado pola maxia da tecnoloxía,
que todo o potencia e o viraliza. Isto
vén a conto para falar da inauguración, esta semana, da mostra Alba
de Gloria (unha experiencia) no auditorio municipal
rianxeiro, onde estará visíbel até o 17 de xullo (logo da súa
estadía en San Domingos de Bonaval, en Santiago). A exposición,
impulsada polo Consello da Cultura Galega, é unha recreación
innovadora e vangardista do derradeiro
discurso de Castelao.
A
experiencia foi inaugurada pola presidenta
do CCG,
Rosario Álvarez, o alcalde de Rianxo, Adolfo Muíños, e o comisario
da mostra, Manuel Gago.
Alba
de Gloria pasará á historia
por moitos e variados motivos, pero principalmente polo seu épico
contido (poderíase dicir que o discurso de Castelao, pleno de
emoción é o mellor dos guións posíbeis, un
sentido discurso pola nosa historia),
pola significativa suma dos seus elementos e, tamén, pola vertente
tecnolóxica da que fai gala (inclúe, entre outras cousas, unha
abraiante e complexa reconstrución en realidade virtual do propio
Alfonso Daniel Rodríguez Castelao, que é o que se ocupa,
precisamente, de guiar aos visitantes a través da historia
reivindicada no seu discurso).
Segundo
informa o CCG con motivo da inauguración deste 11 de xuño, “Rianxo
é a localidade de nacemento de Castelao, lugar ao que volveu en
numerosas ocasións e que ten un oco moi destacado na súa biografía,
por iso non é de estrañar que a primeira parada da itinerancia
desta mostra teña lugar nesta vila”.
Como
dixemos, Alba de Gloria foi o derradeiro gran discurso
que pronunciou Castelao en vida. Tivo lugar no festival do Centro
Galego realizado no teatro Argentino co gallo do Día de Galiza, o 25
de xullo de 1948. Trátase dunha alocución que “enumera as grandes
figuras da cultura galega”, lembra o CCG, que explica que arrinca
coa figura de Prisciliano e remata con Valle-Inclán, repasando,
entremedias, até sesenta e cinco figuras e persoeiros da nosa
historia e cultura (entre outras e outros, Alfredo Brañas, Emilia
Pardo Bazán, Concepción Arenal, Diego Xelmírez, Benito Vicetto,
Alberto García Ferreiro ou san Dámaso).
O
Consello da Cultura tamén salienta que a mostra ten unha parte
central que é a Experiencia, na que o visitante, a través
duns lentes de Realidade Virtual, pode entrar no mundo imaxinario de
Alba de Gloria da man do propio Castelao. Outra das partes da
mostra, o Labirinto, reproduce as figuras que o escritor e
político rianxeiro cita na súa alocución e na que constrúe un
posíbel panteón nacional de Galicia. Outra das vertentes da
exposición é a Sala das Palabras, un espazo que permite
escoitar unha lectura dramatizada da alocución e mergullarse nos
discursos da época.
A
reconstrución en 3D do rostro de Castelao
Sen
dúbida un dos grandes retos tecnolóxicos da exposición foi o
traballo de reconstruír coas máis avanzadas técnicas 3D o rostro
de Castelao, a peza central da experiencia virtual e expositiva.
Amais de Manuel Gago, cuxa experiencia en viaxes virtuais ao
noso pasado é longa, o desenvolvemento da mostra contou co traballo
de Pablo Aparicio, artista 3D e experto en patrimonio virtual, aos
que se sumaron, coas súas contribucións, diversos membros da
comunidade galega en Bos Aires (testemuñas directas do discurso). A
idea do CCG era facer “unha recreación realista e respectuosa”
do político e escritor rianxeiro na súa idade madura. O reto non
foi un reto calquera: “O encontro con Castelao é, se cadra, a
parte máis emocionante da experiencia da visita á exposición Alba
de Gloria”, engade o Consello da Cultura.
O
rostro de Castelao
Dende
a orixe da exposición, constatouse a necesidade de botar man da
Realidade Virtual (RV) para “facer máis empática a mostra” e
permitir que fose o propio Castelao o que guiara aos visitantes
(interactuando con eles e coa axuda dunhas lentes Oculus de RV) a
través “dun suxestivo percorrido polas raíces da cultura galega”.
O traballo mostrou dende o comezo unha gran complexidade: cumpría
obter un modelo 3D realista e, ao mesmo tempo, honrar a memoria da
persoa que un día foi, o guía intelectual e político do noso pobo.
Para encetar o labor, botouse man de dúas fontes documentais
principais: as moitas fotos históricas que se gardan de Castelao (e
dende diferentes puntos de vista) naquel tempo e máis a máscara
mortuoria do escritor, feita trala súa morte polo escultor Domingo
Maza e conservada no Centro Galego de Bos Aires. O resultado foi a
elaboración dun modelo 3D fotogramético, que foi empregado como
base para construír a xeometría da faciana. A mestura das ditas
fontes documentais gráficas permitiu dar forma con precisión ao
rostro de Castelao no sofware libre de deseño 3D Blender.